Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting

Het armoederisico bij kinderen (0-15j) en jongeren (16-24j) is groter dan dat bij de bevolking in het algemeen. Het gaat respectievelijk om 17,% en 22,% ten opzichte van 15,% volgens de gegevens van de EU-SILC 2017 enquête. Kinderarmoede gaat vooreerst over kinderen die opgroeien in gezinnen in armoede, vooral dan in grote gezinnen, eenoudergezinnen en migrantengezinnen.  Naast gezinstype, speelt ook de arbeidsmarktdeelname van de ouders een grote rol. 
De strijd tegen armoede van kinderen en hun gezin staat al enkele jaren hoog op de Europese en Belgische politieke agenda. Zo stond het thema centraal in het Europese Jaar van de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting en was het één van de prioriteiten van het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie in 2010. In 2013 formuleerde de Europese Commissie de aanbeveling ‘Investeren in kinderen: de vicieuze cirkel van achterstand doorbreken’. Sindsdien staan in de beleids- en actieplannen rond (kinder)armoedebestrijding drie pijlers centraal: toegang tot toereikende middelen, toegang tot diensten en kansen en participatie van kinderen. Op 21 juni 2018 nam de Raad van de Europese Unie conclusies omtrent een geïntegreerd beleid ten behoeve van de ontwikkeling van jonge kinderen als instrument om armoede terug te dringen en sociale inclusie te bevorderen.

Activiteiten van het Steunpunt

Publicaties van het Steunpunt

 Actieplannen

Enkele interessante linken


Activiteiten van het Steunpunt

bulletOverleg 
Het Steunpunt heeft op zeer regelmatige basis overleggroepen georganiseerd rond kwesties die kunnen bijdragen aan de strijd tegen armoede bij kinderen en hun gezin. De analyses en aanbevelingen werden gepubliceerd in de tweejaarlijkse Verslagen van het Steunpunt.   

bulletPublieke diensten en armoede (Verslag 2015): in het kader van het overleg over de rol van publieke diensten in de strijd tegen armoede, bracht het Steunpunt verschillende actoren samen rond het thema kinderopvang. Kinderopvang staat vandaag hoog op de maatschappelijke en politieke agenda. Er is een groeiende tendens om kinderopvang te zien als een recht en een basisvoorziening. Voor elk gezin dat dat wenst, zou het niet alleen de combinatie tussen arbeid en gezin moeten mogelijk maken, maar ook de opvoeding en het samenleven in het gezin ondersteunen en bijdragen tot een optimale persoonlijke en sociale ontwikkeling voor elk kind. De toegang tot kwaliteitsvolle kinderopvang is echter niet voor iedereen gelijk.

bulletSociale bescherming voor kinderen en hun gezin (Verslag 2013) behandelt de vraag welke rol de kinderbijslag speelt in het leven van gezinnen in armoede.

bulletEen voorziening voor bijzondere jeugdzorg verlaten: op zoek naar een plek in de samenleving (Verslag 2011) gaat over het verhoogd risico op armoede van jongeren omwille van de vele breuken die ze ervaren hebben door, tijdens en na hun plaatsing in een instelling voor bijzondere jeugdzorg. Armoede en bijzondere jeugdzorg is een thematiek waarrond het Steunpunt reeds veel gewerkt heeft.

bulletIn Jongeren in armoede en het deeltijds leren en werken (Verslag 2011) wordt de relatie tussen jongeren in armoede en het deeltijds leren en werken bekeken, evenals de opportuniteiten van dit systeem om de overgang van onderwijs naar de arbeidsmarkt voor deze groep te bevorderen.

bulletStudieoriëntering, herwaardering van competenties of versterking van ongelijkheden (Verslag 2009) gaat over de oriënteringsprocessen gedurende de schoolloopbaan van leerlingen en de effecten ervan op schoolse ongelijkheid.

bulletIn het recht op onderwijs garanderen (Verslag 2007) komen negen thema’s aan bod die mensen in armoede essentieel vinden om van onderwijs een hefboom in de strijd tegen armoede te maken.

bulletPedagogische en financiële engagementen nemen voor het waarborgen van het recht op onderwijs (Verslag 2005) is het resultaat van de provinciale ontmoetingsdagen die georganiseerd werden op basis van een discussienota over het recht op onderwijs 10 jaar na het Algemeen Verslag over de Armoede.

bulletHet basisonderwijs in de Vlaamse Gemeenschap stond centraal in het Verslag 2001.

 

bulletHet VN-Comité voor de Rechten van het Kind gaat regelmatig na of de rechten die in het Verdrag inzake de Rechten van Kind opgenomen zijn, toegepast worden. Om de vijf jaar moeten de lidstaten een rapport indienen met een stand van zaken over de toepassing van het verdrag. Aansluitend op het vijfde en zesde periodieke rapport van België aan het VN-kinderrechtencomité van juli 2017, hebben Myria, Unia en het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting op 1 maart 2018 een parallel rapport ingediend.

bulletDe 6de Staatshervorming heeft de bevoegdheid over de kinderbijslag overgedragen naar de deelentiteiten. Sommige zagen hierin een opportuniteit om de kinderbijslag versterkt in te zetten in de strijd tegen kinderarmoede. Tegen deze achtergrond gebeurde er in Vlaanderen in 2016 en 2017 een armoedetoets op de conceptnota van de Vlaamse Regering over de toekomstige Vlaamse kinderbijslag ‘Voor elk kind en elk gezin een groeipakket op maat’. Samen met andere betrokken actoren maakte het Steunpunt vanuit de ervaringskennis van mensen in armoede een kwalitatieve inschatting van de impact van de voorgestelde hervormingen op het leven van mensen in armoede. Uit deze armoedetoets werden enkele beleidsconclusies getrokken die door Kind en Gezin op papier zijn gezet. Het nieuwe decreet, de memorie van toelichting en het advies van de Raad van State zijn terug te vinden op de website van Kind en Gezin.

bulletAls lid van het begeleidingscomité volgde het Steunpunt het onderzoek naar ‘Geïntegreerde netwerken in de strijd tegen kinderarmoede’ (INCH). Dit onderzoek werd gecoördineerd door de Universiteit Antwerpen, in samenwerking met de Universiteit Gent en de Université de Liège, in het kader van het programma BRAIN-be van het Federaal Wetenschapsbeleid. Op 18 mei 2018 presenteerden de onderzoekers de resultaten op een eindconferentie.

bulletHet Steunpunt is een partner van de Nationale Commissie voor de Rechten van het Kind (NCRK). De NCRK verzorgt de coördinatie van de periodieke rapportering over de toepassing van de kinderrechten aan het Internationaal Comité voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties. Om deze rapportering voor België, over de verschillende gewesten en gemeenschappen heen, mogelijk te maken, zijn nationale kinderrechtenindicatoren evenals een uniforme en gecoördineerde gegevensverzameling wenselijk. Daarom maakte het NCRK werk van een publicatie over nationale kinderrechtenindicatoren. In 2015 nam het Steunpunt deel aan het seminarie en opvolgingscomité over de thema’s ‘onderwijs, rust en vrije tijd’ en ‘recht op bescherming tegen geweld en recht op bescherming van het gezinsleven’ en bewaakte de link tussen armoede en kinderrechten. In opvolging van deze publicatie werkt het NCRK in 2017-2018 aan specifieke enquêtes om informatie te verzamelen over die kinderen en jongeren die niet in de bestaande onderzoeken worden bevraagd, namelijk kinderen in migratie en kinderen in contact met de wet. Het Steunpunt is bij deze laatste betrokken.

bulletIn 2014 nam het Steunpunt deel aan de werkgroep ‘De jeugdarmoede moet omlaag’, georganiseerd door de Afdeling Jeugd van het Vlaams Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen ter voorbereiding van een nieuw Vlaams Jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP).

bulletIn functie van de Aanbeveling inzake kinderarmoede en kinderwelzijn die de Europese Commissie afkondigde in 2013, organiseerde de POD Maatschappelijke Integratie een consulterende vergadering met de stakeholders ter voorbereiding van de ad hoc werkgroep kinderarmoede van het Social Protection Committee (SPC). Het Steunpunt nam hieraan deel, net als aan een voorbereidende vergadering van de werkgroep indicatoren.

bulletHet Steunpunt nam actief deel aan verschillende activiteiten ter voorbereiding van het Vlaams beleid rond kinderarmoede: de STUDIO kinderarmoede, de projectenmarkt lokale kinderarmoede, de ViA-rondetafel kinderarmoede, een overleg met het maatschappelijk middenveld over een versterking van en brede mobilisatie rond kinderarmoedebestrijding in Vlaanderen…

bulletHet Steunpunt nam deel aan de werkzaamheden van de Permanente Werkgroep Armoedebestrijding, opgericht door de Interministeriële Conferentie Integratie in de Samenleving, voor de uitwerking van het eerste Nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (2013-2014). De werkgroep vroeg ook aan het Steunpunt om zo veel mogelijk informatie te verzamelen met betrekking tot de initiatieven die worden genomen inzake de strijd tegen kinderarmoede, in het bijzonder voor kinderen van 0 tot 3 jaar.


Publicaties van het Steunpunt


Actieplannen

Armoede van kinderen en hun gezin is een kwestie die in alle armoedeplannen en –rapporten aan bod komt. Tegelijk zijn er enkele plannen die er expliciet aan gewijd zijn.


Enkele interessante linken

Laatste aanpassing : 16/08/2018