Gezondheid


Het recht op bescherming van de gezondheid wordt bekrachtigd door onze Grondwet en door tal van internationale mensenrechtenverdragen. Toch tonen cijfers aan dat mensen met een lagere sociale status (opleidingsniveau, activiteitsstatus, inkomensniveau) vaker in slechtere gezondheid verkeren, een verminderde toegang tot de gezondheidszorg hebben, minder te verwachten gezonde levensjaren tegemoet gaan en vroeger sterven dan mensen met een hogere positie op de sociale ladder. Hun moeilijke leefomstandigheden (huisvesting, werk, onderwijs, woonmilieu,…) vormen een belangrijke verklaring voor hun slechte gezondheidstoestand en voor de toenemende sociale gezondheidsongelijkheden. Sinds het Algemeen Verslag over de Armoede deze thematiek aan de orde heeft gesteld, volgt het Steunpunt dit verder op.

Activiteiten van het Steunpunt

Publicaties van het Steunpunt

Feiten en cijfers

Wetgeving

 Enkele interessante linken

 

Activiteiten van het Steunpunt

  • Huidige activiteiten

    • Ter voorbereiding van zijn tiende tweejaarlijks Verslag, dat eind 2019 gepubliceerd zal worden, organiseert het Steunpunt overleg rond het thema ‘Duurzaamheid en armoede’. Het thema gezondheid krijgt hierin een bevoorrechte plaats.

 

  • Vroegere activiteiten

    • Overleg over de rol van publieke diensten
      In het kader van het overleg over de rol van publieke diensten in de strijd tegen armoede, bracht het Steunpunt verschillende actoren samen rond de diensten die het recht op bescherming van de gezondheid moeten garanderen. De resultaten van deze reflectie zijn te lezen in het hoofdstuk ‘gezondheid’ van het Verslag 2014-2015 over publieke diensten en armoede.
    • Beleidsvoorbereiding
      Het Steunpunt maakte in 2014 deel uit van de ad-hocwerkgroep ‘gezondheidsongelijkheden’ van de Interdepartementale Commissie voor Duurzame Ontwikkeling (ICDO). Deze werkgroep bereidt op vraag van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid een nationaal actieprogramma voor om gezondheidsongelijkheden te bestrijden.
    • Verkenning van de ‘medische huizen’ en de medische kaart
      Op vraag van de minister-president van Wallonië en van de Federatie Wallonië-Brussel en van de Waalse minister van Gezondheid, Sociale Actie en Gelijkheid van kansen heeft het Steunpunt in 2013 een verkenning uitgevoerd over het aanbod van de ‘medische huizen’ (wijkgezondheidscentra) en de medische kaart, inclusief het project MediPrima. Hiertoe voerde het Steunpunt een dertigtal gesprekken – waarvan enkele in Vlaanderen – met verenigingen waar armen het woord nemen, organisaties die werkzaam zijn in het domein van gezondheid, OCMW’s, de ‘relais santé’, de federaties van ‘medische huizen’ en de maatschappelijk werkers van het OCMW. De bevindingen werden gepubliceerd in de nota ‘Rôle de la carte médicale et des maisons médicales dans l’accès aux soins des personnes pauvres et précarisées’, 2014.
    • Overleg over sociale bescherming voor wie ziek is of een handicap heeft
      Over het thema gezondheid werd in 2012-2013 overleg gepleegd in het kader van een grondige reflectie over de vraag naar de effectiviteit van het recht op sociale bescherming. De resultaten van dit overleg zijn opgenomen in het hoofdstuk Sociale bescherming voor wie ziek is of een handicap heeft in het Verslag 2013.
    • Overleg over OMNIO
      In 2008 organiseerde het Steunpunt een denkoefening rond de soms extreem ingewikkelde trajecten die mensen in armoede moeten doorlopen om hun rechten te kunnen uitoefenen. De toegang tot het OMNIO statuut, een maatregel voor een betere toegang tot de gezondheidszorg (sinds 2015 de verhoogde tegemoetkoming) werd onder de loep genomen. De aanbevelingen die werden geformuleerd op basis van de ervaringen van mensen in armoede of in bestaansonzekerheid en input van ziekenfondsen, zorgverstrekkers, gezondheidsobservatoria, wetenschappers,… werden gepubliceerd in het Verslag 2009.
    • Overleg over de socio-economische gezondheidsongelijkheden
      Het hoofdstuk over gezondheid in het Verslag 2005 is het werk van een verruimde overleggroep. Het is geïnspireerd op het maatschappelijk debat naar aanleiding van 10 jaar Algemeen Verslag over de Armoede. Dezelfde overleggroep was ook betrokken bij de opmaak van de discussieteksten voor dit debat, die terug te vinden zijn in de bundel ‘Debatopener’ van het Steunpunt. De opvolging van het hoofdstuk over gezondheid uit het Verslag 2005 vindt u terug in het Verslag 2007.
    • Onderzoek
      Het Algemeen Verslag over de Armoede (1994) heeft duidelijk aangetoond dat er nog heel wat sociale ongelijkheid op het vlak van gezondheid bestaat. Op basis van deze conclusie heeft de Interministeriële Conferentie Sociale Integratie opdracht gegeven aan de Minister van Sociale Zaken om de toegankelijkheid van de gezondheidszorg te evalueren. Over een periode van drie jaar (van 01/03/2000 tot 28/02/2003) werkte het Steunpunt mee aan dit onderzoek dat door de Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg van de Universiteit Gent is uitgevoerd.
    • Overleg over het recht op bescherming van de gezondheid
      In het Verslag 2001 van het Steunpunt komen de sociale determinanten die de gezondheid van mensen in armoede bepalen aan bod. Ook de problemen die ze ervaren om toegang te krijgen tot goede preventieve en curatieve gezondheidszorgen worden verkend, evenals de maatregelen om hieraan tegemoet te komen. Ter aanvulling van de resultaten van het onderzoek naar de toegankelijkheid van de gezondheidszorg organiseerde het Steunpunt in 2003 drie overlegmomenten om dieper in te gaan op enkele prioriteiten van verenigingen waar armen het woord nemen. De bevindingen werden gepubliceerd in het Verslag 2003.

Publicaties van het Steunpunt

 

Feiten en cijfers

bulletBestaat er een sociale gezondheidskloof?

bulletVerouderen personen die lange tijd in armoede leven sneller?

 

Meer cijfermateriaal kan u vinden via de pagina ‘Feiten en cijfers‘.

Wetgeving

Gezondheid is een fundamenteel recht. Ziehier de belangrijkste teksten die dat bevestigen.

 

Meer informatie over de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen kan u vinden op respectievelijk de website van de FOD Volksgezondheid en het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV).

 

Enkele interessante linken

 

Laatste aanpassing : 13/08/2018